Sırbistan’ın batısındaki Lozniçe (Loznica) şehrindeki lityum rezervlerinin İngiltere-Avustralya merkezli uluslararası madencilik devi Rio Tinto tarafından çıkarılmasına ilişkin proje, ülkede yeniden protestolara neden oldu.
Sırbistan hükümetinin haftalarca süren protestoların ardından 2022’de askıya aldığı lityum madeni projesi, madencilik şirketi Rio Tinto’ya verilen ruhsatların iptal edilmesinin kanunlara ve anayasaya aykırı olduğuna ilişkin mahkeme kararının ardından tekrar ülke gündemine oturdu.
Çevreyi koruma derneklerinin Sırbistan hükümetine lityum ve bor madenlerinin aranması ile çıkarılmasına yönelik bir yasak kararı alması için tanıdığı 40 günlük sürenin sona ermesiyle birlikte başkent Belgrad’da dev bir gösteri düzenlendi. Sırbistan’ın dört bir yanından göstericilerin destek verdiği protestoda “Kazmayacaksınız” yazılı tişört giyen katılımcılar, “Maden olmayacak”, “Sırp köylü isyanı”, “Yeterince yalan dinledik”, “Artık hapse atılma zamanınız geldi” yazılı pankartlar taşıdı.
DARBE GİRİŞİMİ İDDİASI
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic dün yaptığı açıklamada, Moskova’dan Sırbistan hükümeti aleyhinde bir darbe girişimine ilişkin istihbarat aldıklarını ve darbe girişiminin lityum madeni aleyhindeki protesto gösterileriyle bağlantılı olduğunu söyledi. Vucic, Rus kaynaklardan aldıkları istihbarata göre hükümeti devirmeye yönelik şiddetli kitlesel ayaklanma hazırlığı yapıldığını duyurdu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, haziran ayında yaptığı açıklamada Rio Tinto şirketi ve Avrupa Birliği’nin (AB) projenin çevresel standartlara bağlı kalacağı konusunda yeni garantiler sağladığını açıklamıştı. Vucic, tüm gerekli adımların atılması halinde madenin 2028’da çalışmaya başlayabileceğini ve bunun Sırbistan’ın yanı sıra tüm bölgenin dönüşümüne katkı sağlayacağını söylemişti. Sırbistan hükümeti, 19 Temmuz’da Avrupa Birliği ile bu ülkedeki madenlerden çıkarılan sürdürülebilir hammaddelerin kullanımına ilişkin bir stratejik ortaklık anlaşması imzalamıştı.
